Khổ thân doanh nghiệp

Chỉ vì một số công ty gian lận thuế, hàng trăm ngàn doanh nghiệp có vốn điều lệ dưới 15 tỉ đồng (chiếm 60 – 70% trong tổng số 570.000 doanh nghiệp trên cả nước) đang bị đề xuất phải mua hóa đơn trở lại sau 3 năm được tự in hóa đơn. Nguyên nhân chính của việc này theo Bộ Tài chính, xuất phát từ quy định thông thoáng cho phép thành lập doanh nghiệp (DN) nên nhiều công ty mới thành lập tự in hóa đơn, mua bán bất hợp pháp để chiếm đoạt tiền thuế. Xét một cách logic thì việc phải làm là "hổng chỗ nào, bít chỗ đó". Nơi nào thông thoáng đến mức tạo thành lỗ hổng để có thể lách luật, có thể gian lận thuế thì phải quản nơi đó lại. Còn làm theo cách của Bộ Tài chính thì nơi cấp phép tràn lan, thoải mái sẽ vẫn cứ tiếp tục tràn lan, thoải mái cấp phép trong khi rất nhiều DN làm ăn chân chính nhưng có vốn dưới 15 tỉ đồng lại bị "siết" một cách vô lý.

Cũng với tư duy quản lý ngược đời này Bộ Tài chính đã và đang làm cho hoạt động hoàn thuế GTGT bị tê liệt khi yêu cầu các DN xuất khẩu nông, lâm, thủy sản để được hoàn thuế, phải kiểm tra tất cả chứng từ qua tất cả các khâu lưu thông (Công văn 7257). Một yêu cầu bất khả thi trong thực tế, lý do cũng chỉ vì thiểu số DN gian lận thuế. Quy định này đã đẩy hàng ngàn DN đến bờ vực phá sản khi bị giam tiền hoàn thuế dài hạn, thậm chí vô hạn trong khi đang kẹt vốn.

Tồn kho, lãi suất cao, vốn không tiếp cận được là những khó khăn đã bủa vây các DN mấy năm nay nhưng các giải pháp tháo gỡ đều chậm chạp, thiếu hiệu quả. Trong bối cảnh này, điều có thể giúp họ tốt nhất là cải cách thủ tục hành chính, tạo môi trường thông thoáng để DN tiết kiệm tối đa chi phí, tận dụng triệt để cơ hội. Nhưng cách làm của Bộ Tài chính lại gây lãng phí rất lớn cho DN và xã hội. Lãng phí đầu tiên là khoản đầu tư để tự in hóa đơn của hàng trăm ngàn DN có vốn điều lệ dưới 15 tỉ đồng sẽ bị bỏ xó, những hóa đơn đã in trước đó sẽ bị cho vào sọt rác; lãng phí thời gian khi lại phải xếp hàng, chầu chực mua hóa đơn ở cơ quan thuế; lãng phí cơ hội khi tiền hoàn thuế bị giam trong khi đơn hàng, hợp đồng tới mà vốn thì không có…

Nhưng quan trọng hơn, việc chính sách liên tục thay đổi đang tạo cho các DN, các nhà đầu tư nước ngoài tâm lý chán nản, bi quan. Vừa mới cho DN tự in hóa đơn được mấy năm thì nay bắt đi mua hóa đơn trở lại; quy định đẩy nhanh thủ tục hoàn thuế còn chưa kịp thực thi lại "đẻ" ra cơ chế giam tiền thuế của họ. Chạy theo sự thay đổi xoành xoạch này cũng bở hơi tai còn tâm sức đâu mà "tự cứu mình" như cơ quan quản lý vẫn kêu gọi.

Nguyên Hằng